14
Φθινόπωρο 1999 - ΜΟΝΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
126-143
Παλαιοί χάρτες Θεσσαλονίκης
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Από τα μέσα του 18ου αιώνα ως τις αρχές του 20ου υπήρξαν μεγάλες αλλαγές στα όρια του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης που οφείλονταν τόσο σε φυσικές διεργασίες στην περιοχή όσο και στην παρέμβαση του ανθρώπινου παράγοντα. Οι αλλαγές αυτές αποτυπώνονται κυρίως σε ναυτικούς χάρτες μεγάλης κλίμακας του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, του Θερμαϊκού κόλπου και της ευρύτερης περιοχής. Η μεγαλύτερη αξία τους έγκειται στην ονοματολογία της περιοχής, στην ύπαρξη ερειπίων και κάστρων που σήμερα δεν υπάρχουν αλλά και στην ακτογραφία των ΒΔ ακτών του Θερμαϊκού, όπου, λόγω των προσχώσεων, υπήρξαν ραγδαίες οι μεταθέσεις της ακτογραμμής.
---
Το pdf αρχείο του άρθρου αυτού έχει σκαναριστεί σε υψηλή ανάλυση, αυτούσιο, από την έντυπη έκδοση του τεύχους.
---
Το pdf αρχείο του άρθρου αυτού έχει σκαναριστεί σε υψηλή ανάλυση, αυτούσιο, από την έντυπη έκδοση του τεύχους.
Κείμενο: Σάββας Δεμερτζής
Φωτογραφίες: Σάββας Δεμερτζής
ΑΓΟΡΑ ΑΡΘΡΟΥ
Για να κατεβάσετε ολόκληρο το Άρθρο απαιτούνται
1 €
("Απαραίτητη η αγορά της "Προπληρωμένης κάρτας αγοράς άρθρων")
(Μετά την αγορά, το άρθρο θα βρίσκεται στο ΑΡΧΕΙΟ στο Ο ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΜΟΥ)
1 €
("Απαραίτητη η αγορά της "Προπληρωμένης κάρτας αγοράς άρθρων")
(Μετά την αγορά, το άρθρο θα βρίσκεται στο ΑΡΧΕΙΟ στο Ο ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΜΟΥ)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
T4 / Περιήγηση / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Φημισμένη για τις φυσικές της ομορφιές από τους αρχαίους και νεότερους συγγραφείς, τους περιηγητές του περασμένου αιώνα και τους σύγχρονους επισκέπτες, η Έδεσσα προσφέρει πολλές ευκαιρίες για ευχάριστες γεμάτες ενδιαφέρον μέρες.
T4 / Δραστηριότητες / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Νωρίς το απόγευμα ο “Αργύρης” ξεκινάει για να αναζητήσει τονάκια στις θάλασσες της Χαλκιδικής.
T5 / Φυσικό περιβάλλον / Θεσσαλονίκη /
Το περιαστικό δάσος της Θεσσαλονίκης καλύπτει ανάγκες προστατευτικές, αισθητικές, πνευματικές, υγείας και γενικότερα ανάγκες αναψυχής.
T5 / Μνημεία / Θεσσαλονίκη /
Ο Άγιος Δημήτριος, ο θαυματουργός προστάτης της Θεσσαλονίκης, αμέσως μετά την καθιέρωση του χριστιανισμού έγινε αντικείμενο ευρείας λατρείας. Η Κρύπτη αναφέρεται στο σύμπλεγμα στον και διάδρομο που υποβαστάζονται από ισχυρούς στύλους κάτω από το Ιερό και το Βήμα του ναού.
T6 / Φυσικό περιβάλλον / Θεσσαλονίκη /
Κυριακή 6 Ιουλίου 1997. Η φωτιά έχει ξεσπάσει. Για δύο μέρες θα καταστρέψει ότι βρίσκει μπροστά της.
T6 / Φυσικό περιβάλλον / Θεσσαλονίκη /
Γνωρίστε από κοντά τα Πλατανάκια, εξερευνήστε τα. Δείτε τα ζωάκια του νερού και του δάσους
T7 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Το μεσημέρι της 18ης Αυγούστου του 1917, στη δίνη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, σ'ένα προσφυγικό παράπηγμα της οδού Ολυμπιάδος της Θεσσαλονίκης, άρπαξε τυχαία φωτιά μια στοίβα ξύλων και δαδιών. Αυτή υπήρξε η απαρχή της ανεξέλεγκτης πυρκαγιάς που κατέκαψε την μισή σχεδόν πόλη της Θεσσαλονίκης.
T8 / Φυσικό περιβάλλον / Θεσσαλονίκη /
Σε απόσταση αναπνοής από το μεγάλο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, μόλις μερικά χιλιόμετρα στ' ανατολικά, εκβάλλει ο μεγάλος ποταμός Αξιός. Σ'αυτό τον τόπο, που είναι ελάχιστα γνωστός στους Θεσσαλονικείς, ανακαλύπτουμε βαλτότοπους και κανάλια λιμνοθάλασσες και λιβαδοτόπια με πλούσια βλέστηση και ακόμα πλουσιότερη ορνιθοπανίδα άγρια άλογα αλλά και τις περίφημες μυδοκαλλιέργειες του Θερμαϊκού.
T8 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Στην καρδιά της παραλίας της Θεσσαλονίκης ο Λευκός Πύργος είναι τόσο διάσημος που δεν χρειάζεται συστάσεις. Ήταν, είναι και θα εξακολουθήσει να είναι το πιο εμβληματικό τοπόσημο της πόλης, συνδεδεμένο άρρηκτα με όλες τις καλές ή κακές, ιστορικές αλλά και καθημερινές μνήμες της Θεσσαλονίκης.
T8 / Φυσικό περιβάλλον / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Ήταν το 1992 όταν πραγματοποιήθηκε από Έλληνες η πρώτη δοκιμαστική κατάβαση του ποταμού Αλιάκμονα. Ήταν ο Μιχάλης Τσουκιάς, ο Σταύρος Λαζαρίδης και ο Χάρης Κουθούρης, όλοι στελέχη της TREKKING HELLAS.
T9 / Μνημεία / Θεσσαλονίκη /
Συνεχίζοντας τη συλλεκτικής αξίας άρθρα για την ιστορία της Θεσσαλονίκης, στο τεύχος αυτό φιλοξενούμε μια ιστορική αναδρομή για την Αψίδα του Γαλερίου, δηλαδή την πασίγνωστη "Καμάρα".
T11 / Περιήγηση / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Μια γιγάντια οροσειρά δεσπόζει στα βόρεια σύνορα της χώρας μας με τα Σκόπια. Είναι η οροσειρά του Βόρα, το θρυλικό Καϊμακτσαλάν, γνωστό μόλις, τα τελευταία χρόνια από το περίφημο χιονοδρομικό του. Σας το παρουσιάζουμε στις άγνωστες λεπτομέρειές του.
T11 / Περιήγηση / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Μέσα στις δασωμένες πλαγιές του Σμόλικα, το Γανναδιό, η Μόλιστα και το Μοναστήρι συνεχίζουν το ταξίδι τους στο χρόνο, μοναχικά και υπερήφανα.
T12 / Μνημεία / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Από όταν πρωτοάνοιξε τις πύλες του το Σπήλαιο Αλιστράτης, καταπλήσει καθημερινά τους επισκέπτες με την απαράμιλλη ομορφιά του.
T15 / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Οι Πρέσπες αποκαλύπτουν την αθέατη πλευρά τους μέσα από γωνιές άγνωστες και ξεχασμένες.
T15 / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Απολιθωμένο δάσος του νομού Καστοριάς. Φυτικά απολιθώματα της Βεγόρας. Φυτικά απολιθώματα του Σαραντάπορου.
T15 / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Αρχαίοι, περήφανοι Έλληνες. Μια συνολική προσέγγιση αυών των άλλοτε νομάδων - ορεσίβιων αλλά πάντα περήφανων Ελλήνων.
T18 / Περιήγηση / Θεσσαλονίκη /
Με τις αλυκές, τον υγροβιότοπο και τις παλιές του οχυρώσεις, το Αγγελοχώρι είναι ένας συναρπαστικός προορισμός δίπλα στην Θεσ/νίκη.
T19 / Φυσικό περιβάλλον / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Ένα εκπληκτικό συγκρότημα με πέντε αυτοτελείς πετρόχτιστες κατοικίες, αποτελούν το ορεινό κατάλυμα της "Απολυμένης Πέτρας" στην καρδιά του δρυοδάσους και πολύ κοντά στην κορυφή του Χολομώντα.
T20 / Περιήγηση / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Στην ακριτική περιοχή της Φλώρινας το Σκλήθρο είναι ένας προορισμός επιλεγμένος για την θαυμάσια φύση και την εξαιρετική ποιότητα διαμονής.
T22 / Περιήγηση / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Με το βλέμμα μόνιμα προσανατολισμένο στον Άθω, η Αμμουλιανή είν' ένα νησάκι με κρυστάλλινα νερά, που αξίζει ν' ανακαλύψετε.
T24 / Φυσικό περιβάλλον / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Απόμακρη στα βόρεια σύνορά μας αλλά φιλική και προσιτή, η Τζένα μας προσκαλεί να γνωρίσουμε τις κορυφές και τα φαράγγια της.
T31 / Περιήγηση / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Μια σημαντική Ελληνική κατάκτηση από τον ΣΠΕΛΕΟ: η εξερεύνηση του μυστηριώ-δους και δυσπρόσιτου Σπηλαίου Μααρά, στο μοναδικό για τα Ελληνικά δεδομένα μήκος των 8χλμ.
T38 / Περιήγηση / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Πόλη πανάρχαια και πανέμορφη, με αναρίθμητες βυζαντινές εκκλησίες και παραδοσιακές συνοικίες με μοναδικό χρώμα και γραφικότητα.
T76 / Φυσικό περιβάλλον / Θεσσαλονίκη /
Ξεκινώντας από το περίφημο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο του 2ου αι. μ.Χ. το μονοπάτι Χορτιάτης - Πλατανάκια Πανοράματος - Θέρμη μπορεί να αποτελέσει μια εξαιρετική φυσιολατρική, αρχιτεκτονική και ιστορική διαδρομή.
T106 / Μνημεία / Θεσσαλονίκη /
Το µνηµείο των "Μαγεµένων" χρονολογείται µεταξύ του 2ου και αρχές του 3ου µ.Χ. αι. Τα µέχρι σήµερα σωζόµενα µέλη αναπαριστούν δύο κυρίως µυθολογικούς κύκλους, αυτούς του Διός και του Διονύσου. Σχετίζονται µε τη λατρεία των Καβείρων της Θράκης.
T107 / Φυσικό περιβάλλον / Θεσσαλονίκη /
Τα πουλιά είναι ζωντανοί οργανισμοί. Είναι απρόβλεπτα και κάθε εικόνα που δίνουν είναι μοναδική, πράγμα που θέλει κάθε φωτογράφος για το υλικό του. Τα πουλιά αποτελούν ένα θαυμαστό κόσμο με ποικιλομορφία και χρώματα που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά, παρά μόνο αν τα πλησιάσουμε και επικεντρωθούμε πάνω τους.
T107 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Ταξιδευτής
Στους χάρτες του μυαλού, σύνορα δε χαράζονται και όρια στενά.
Μονάχα πορείες προκλητικές. Κάθε νέου τόπου, το κορμί, σε καρτερεί να το γνωρίσεις.
Με σεβασμό να διασχίζεις μονοπάτια - τις λεωφόρους να αποφεύγεις.
Μη σπαταλήσεις μέρες. Ζήσε ταξιδευτής.
Στους χάρτες του μυαλού, σύνορα δε χαράζονται και όρια στενά.
Μονάχα πορείες προκλητικές. Κάθε νέου τόπου, το κορμί, σε καρτερεί να το γνωρίσεις.
Με σεβασμό να διασχίζεις μονοπάτια - τις λεωφόρους να αποφεύγεις.
Μη σπαταλήσεις μέρες. Ζήσε ταξιδευτής.
T109 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Ο τρίτος κατά σειρά πολιτιστικός και ιστορικός περίπατος στην πόλη της Θεσσαλονίκης μας αποκαλύπτει μερικά από τα κορυφαία σημεία και μνημεία, που αποτελούν πόλο έλξης για κάθε Έλληνα και ξένο επισκέπτη.
T109 / Φυσικό περιβάλλον / ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /
Το πρωί της επομένης και αφού κλειδαμπαρώσαμε το καταφύγιο, ξεκινήσαμε την κάθοδο από τα παλάτια των θεών για τον «πολιτισμό». Δεν είχαμε απομακρυνθεί πολύ και ένα πλήθος αγριόγιδων μας έκλεινε το μονοπάτι. Κοκαλώσαμε στην θέση μας για να μην τα τρομάξουμε. Το κοπάδι αποτελούμενο από πάνω από 65 άτομα ήταν το μεγαλύτερο που έχω δει ως τώρα στον Όλυμπο. Πλησιάσαμε προσεκτικά ...
T110 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Σειρά στο συναρπαστικό οδοιπορικό στους δρόμους της Θεσσαλονίκης παίρνει η ευρύτερη περιοχή της Πλατείας Αριστοτέλους, που μετά την μεγάλη πυρκαγιά του 1917, καθιερώθηκε ως η εμβληματικότερη της πόλης.
T110 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Ο Σ.Ε.Ο Θεσσαλονίκης που το μακρινό 1957 δημιούργησε το κορυφαίο καταφύγιο του Ολύμπου, συμπληρώνει το 2017 μια πορεία 60 χρόνων, γεμάτη με δημιουργική δράση και αναρίθμητες εμπειρίες ορειβατικές και αναρριχητικές.
T111 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Νέοι πολιτιστικοί περίπατοι και χαλαρές περιπλανήσεις μας μεταφέρουν σε σημεία με χαρούμενους ανθρώπους και σε δημοφιλή στέκια, που συνδέουν το παρελθόν της Θεσσαλονίκης με το ζωντανό, καθημερινό παρόν.
T112 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Στα δυτικά της Θεσσαλονίκης, εντός και εκτός των τειχών, ο ενημερωμένος περιηγητής μπορεί να ανακαλύψει εκπληκτικά κτίρια, βυζαντινούς και αρχαίους ναούς, που από τον απλό τουρίστα δεν είναι άμεσα ορατοί.
T114 / Παράδοση / Θεσσαλονίκη /
Στο ανατολικό άκρο της Θεσσαλονίκης, στις περίφημες «Εξοχές» άκμαζε, στα τέλη του 19ου και στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, μια Θεσσαλονίκη πολυπολιτισμική, με οικίες μεγαλόπρεπες που αποτελούσαν έξοχα δείγματα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής.
T114 / Φυσικό περιβάλλον / Θεσσαλονίκη /
Το Κτήμα Γεροβασιλείου είναι δημιούργημα του Βαγγέλη Γεροβασιλείου. Το 1981 ξεκινά την αναβίωση των 25 στρεμμάτων οικογενειακού αμπελώνα στην Επανομής, 25 περίπου χλμ ΝΑ της Θεσσαλονίκης. Σε ένα ιδανικό οικοσύστημα φυτεύει κυρίως ελληνικές αλλά και διεθνείς ποικιλίες σταφυλιών.
T116 / Περιήγηση / Θεσσαλονίκη /
Χάρις στην άδεια της Υπηρεσίας Φάρων και στην πρόθυμη συνοδεία και ξενάγηση των Φαροφυλάκων επισκεπτόμαστε τους δύο φάρους της Θεσσαλονίκης, τον Φάρο του Μεγάλου Εμβόλου στο Αγγελοχώρι και τον αντικρινό του Φάρο του Αξιού.
T116 / Φυσικό περιβάλλον / Θεσσαλονίκη /
Απέχει μόλις 7 χλμ. από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, είναι, ωστόσο, άγνωστο στους περισσότερους Θεσσαλονικιούς. Είναι το περίφημο «Άλσος Δελασάλ» ο πάλαι ποτέ μαγευτικός κήπος του Τζέκη Άμποτ, στις αρχές του 19ου αιώνα.
T118 / Μνημεία / Θεσσαλονίκη /
Μ’ ένα συναρπαστικό οδοιπορικό στα σημαντικότερα μνημεία της Θεσσαλονίκης, γνωρίζουμε τα υλικά με τα οποία χτίστηκαν και διακοσμήθηκαν, καθώς επίσης και τα διάφορα λατομεία από τα οποία εξορύχθηκαν.
T119 / Μνημεία / Θεσσαλονίκη /
Ανάμεσα στα πολυάριθμα και τόσο ποικίλα μουσεία, που είναι διάσπαρτα σε κάθε γωνιά της Ελληνικής γης, υπάρχει κι ένα μουσείο ξεχωριστό. Είναι το Στρατιωτικό Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων, μερικά μόλις χιλιόμετρα έξω από την Θεσσαλονίκη. Τα ποικίλα εκθέματα και οι χώροι του Μουσείου αποκαλύπτουν λεπτομέρειες του παρελθόντος, που είναι ελάχιστα γνωστές.
T120 / Δραστηριότητες / Θεσσαλονίκη /
Οι Θεσσαλονικείς φυσιολάτρες και πεζοπόροι μπορούν να απολαύσουν στον ορεινό οικισμό της Περιστεράς, 30 μόλις χιλιόμετρα από την πόλη, ένα πανέμορφο μονοπάτι με πληθωρική βλάστηση, ποικιλία τοπίων, παραδοσιακά κτίσματα, λιμνούλες και καταρράκτες με κρυστάλλινο νερό.
T122 / Δραστηριότητες / Θεσσαλονίκη /
Στις ψυχρές και ανήλιαγες βορεινές πλαγιές του Χορτιάτη, βαθειά μέσα στη γη, συντηρούνταν στον 19ο και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, ο φυσικός πάγος που ήταν πολύτιμος, ιδιαίτερα για τις πολυτελείς συνήθειες των πλουσίων της Θεσσαλονίκης.
T134 / Δραστηριότητες / Θεσσαλονίκη /
Η επιθυμία όλο και μεγαλύτερων ανθρώπων να γνωρίσουν την ιστιοπλοΐα και να ασχοληθούν με αυτή, υπό την μορφή «χόμπι» ώθησε τους ομίλους στην ίδρυση και λειτουργία των σχολών ανοικτής θάλασσας. Ένας από τους πρώτους ομίλους που προσανατολίστηκε προς αυτό ήταν ο ΝΟΘ ιδρύοντας το 1975 τη δική του σχολή.
