Ορεινή Ναυπακτία: Πλάτανος

Νωρίς το πρωί το θερμόμετρο δείχνει 3 βαθμούς. Το τζάκι, ωστόσο, είναι ήδη αναμμένο και η αίθουσα ζεστή. Παρακάμπτουμε το κλασικό πρωινό και αρκούμαστε στις πίτες της κυρίας Άννας. Καθώς πίνουμε τον καφέ μας γνωρίζουμε τον Δημήτρη. Καταφθάνει εκείνη τη στιγμή από το Καρπενήσι, φορτωμένος με τα δοχεία που περιέχουν το ευωδιαστό υγρό. Δεν δείχνει ιδιαίτερα καταπονημένος. Ίσως αυτό οφείλεται στην νεαρή του ηλικία ή στον ζωογόνο αέρα του βουνού. Χαμογελαστός, δημιουργικός και ανήσυχος, χτίζει το μέλλον του στον τόπο του με την αμέριστη συμπαράσταση των μελών της οικογενείας του. Δείχνει να έχει γλιτώσει από τον ξεριζωμό σε κάποιο αδηφάγο αστικό κέντρο της χώρας.
Οι πρώτες ακτίνες φωτίζουν το αντικρινό «Ξεροβούνι» με την γυμνή του κορυφή. Βγαίνουμε για μια πρώτη γνωριμία με το χωριό. Μπροστά από τον ξενώνα υπάρχει η προτομή του Γ. Καραϊσκάκη και η οδός με τ’ όνομά του. Ο τόπος τίμησε τον μεγάλο αγωνιστή, που βρέθηκε στον Πλάτανο το καλοκαίρι του 1825, κατεβαίνοντας από το Καρπενήσι για να βοηθήσει το Μεσολόγγι. Την άνοιξη της επόμενης χρονιάς ξαναβρέθηκε στον Πλάτανο, ανήμπορος πια, για να υποδεχθεί όσους σώθηκαν από την έξοδο του Μεσολογγίου.
Περιδιαβαίνουμε την πλακόστρωτη οδό Γ. Καραϊσκάκη με κατεύθυνση προς την πλατεία. Δίπλα στον ξενώνα είναι το Πνευματικό Κέντρο, η Βιβλιοθήκη και το Λαογραφικό Μουσείο. Στους χώρους του φιλοξενεί έναν τεράστιο πλούτο εκθεμάτων όπως, παλιά αντικείμενα και σκεύη της καθημερινή ζωής, εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων, ρακοκάζανο, αργαλειό, παλιά όπλα και σερβίτσια, θαυμάσια κεντήματα και τοπικές φορεσιές, σπάνιες φωτογραφίες και έγγραφα, καθώς και μερικά πολύτιμα βιβλία. Ξεχωρίζουμε ανάμεσά τους ένα «Επίτομο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας» του 1899, ένα «Εγχειρίδιον της Θρησκείας και Μυθολογίας των Ελλήνων και Ρωμαίων» του 1871 και ένα «Λατινικό και Ιταλικό Λεξικό» του 1829.
Απέναντι από τον ξενώνα είν’ ένα διώροφο του 1900 με σιδερένιο μπαλκονάκι και, κολλητό μ’ αυτό, ένα ωραίο πετρόχτιστο ακατοίκητο. Μερικά μέτρα μετά, και πριν ακριβώς απ’ την πλατεία, ορθώνεται ένα εκπληκτικό πετρόχτιστο του 1883, έδρα κάποτε του μονοπωλίου άλατος, σπίρτων και πετρελαίου. Διατηρείται σε άριστη κατάσταση και η αρχιτεκτονική του είναι εξαίρετη με περίτεχνα λαξευμένη ντόπια πέτρα, που δημιουργεί μικρά τόξα στα παράθυρα. Μικρά σιδερένια κλειδιά δίνουν κατά διαστήματα την ωραία λιθοδομή. Είν’ ένα οικοδόμημα αληθινό κόσμημα για τον τόπο. Δίπλα του είναι το καφενείο «Πλάτανος», που έχει ανοίξει από ώρα. Πρόσχαρος και νεαρής ηλικίας ο Αριστομένης μας κερνάει καφεδάκι. Προσπαθεί κι αυτός με διάφορους τρόπους να παραμείνει στον τόπο του.
Η πλατεία ζωντανεύει, ανοίγουν τα δυο μικρά μπακαλικάκια, κάποιες νοικοκυρές πηγαίνουν να ψωνίσουν. Οι πρώτοι θαμώνες κάθονται στα υπαίθρια τραπεζάκια κάτω απ’ τα κλαδιά του πλάτανου και το, ψυχρό ακόμα, αλλά ηλιόλουστο πρωινό των μέσων του Νοέμβρη.